Alaşımsız Takım Çeliği

Alaşımsız takım çelikleri, asal çeliklerin klasik temsilcisidir. Bunlar, yüksek derecede arıklık ve sertleştirme tutumlarında homojenlik gösterirler. Karbon miktarının ve arıtılamayan elemanların smıflandınlmasma göre, sertleşebilirlik değişir. Karakteristik özelikleri, iyi çekirdek sünekliğinde, yüksek yüzey sertliğidir. Çekirdeğe kadar tam sertleşme, yalnızca küçük kesitlerde mümkündür. Kuşkusuz, 200 °C `nin üzerindeki sıcaklıklarda, meneviş etkisi sonucunda sertlikte düşme olur. Bu durum, bu çeliklerin takım olarak kullammını sınırladığından, çok fazla ısınmadan sakınılması gerekir.

Alaşımsız takım çelikleri, sembolle belirtmede DİN standardında Wl, W2, ve W özel amaçlar için olarak, üç kalite grubunda sınıflanduılırlar. TS 3941 standardında ise Tl, T2 ve T olarak üç kalitede belirtilmektedirler. Sembolde karbon miktarı belirtildikten sonra , örneğin % 1,05 karbonlu çelik için C 105 ve 1. kalite de ayrıca belirtilmek istendiğinde C 100 W1 (C 100 Tl) olarak gösterim yapılır. Alaşımsız takım çeliklerinin çeşitleri, bileşimleri Tablo 105`de ve ısıl işlem karakteristikleri, Tablo 106`da verilmiştir.

Herbir kalite grubundaki çelikler, arıklık derecesi (P ve S), sertleşebilirliğe etki eden elementler Si, Mn ve Ni miktarı, sertleşme derinliği ve sertlik hassasiyeti bakımlarından fark gösterirler. 1. Kalite grubundaki çelikler, en fazla arıklıkta ve en az sertleşme derinliğine sahiptirler. Bunlar, aşırı sertleştirme sıcaklığına ve aşın bekleme suresine hassas değildirler, yani sertleştirme güvenilirlikleri büyüktür. Dezoksidasyon esnasında vanadyum ve titan ilavesiyle, çekirdek teşekkülü etkisi kuvvetlenir ve böylece ince taneli yapıya ulaşılır. 2. Kalite grubundaki çelikler de keza, yüksek arıklığa sahiptirler, fakat sertleşme derinliği 1. kalite grubuna nazaran biraz büyüktür.

Sertleştirme güvenirliği, özellikle basit ve robust kalıplann imaline izin verecek Ölçüde, yeterli düzeydedir. 1. ve 2. kalite çeliklerde, arıtılamayan element olarak fosfor ve kükörtün yanında, silisyum ve mangan miktarları da belirli sınırlarda tutulur. Özel kalite grubundaki çelikler, yüksek miktarda silisyum ve mangan içerdiklerinden, oldukça fazla sertleşme derinliği sağlarlar. Aşırı ısıtmaya hassastırlar ve daha cok yağda sertleştirilirler. Bazı kullanım amaçlan için, sertleştirilmemiş ya da ıslah edilmiş durum da söz konusudur. Özel kalite grubu, özel kullanım amaçlı çelikleri kapsar.